Apirilaren 15ean 80 urteurrena

Apirilaren 15ean betetzen dira 80 urte, Karmelo Leizaola ikastola edo hasieran Escuela Vasca Plazakoetxeko Etxebarria inaguratu zenetik, 1934gn urtean.
Galdakoztar guztiak animatzen zaituztegu oroimen ekintzetan parte hartzen:

• Irakaslea izan zen Monika Lekunberriri, zor zaion aipamena egiteko eta
• Karmelo Leizaola eskolaren fundatzailea,  gogora ekarteko, 1935garren uretan, Hego Amerikara egindako bidai batean hil zena; eta ondoren eskolari bere izena eman zioana.
  

EKINTZAK
Egun horretan ekintza hauetako abtean parte hatzen animatzen zaituztegu

• 18:00 Monika irakasleari, bere 100gn urteurrena ospatzen denena, bizi eta zoritxarrez, hil zan, leku berean , beste batzuen artean bere hiloba Koldo ere egongo dela, Lekunberri irakaslearen ikasle ohi batzuekin. 
• 18:45 80 urte urrenaren informazioa eta ekintzen berri emateko kalejira alaian
• 19:00 Bideo-foruma "Maestras de la República" filmarekin Ganguren Mendi Taldearen egoitzan, garai hura ondo ezagutzen duen maistra baten aurkepenarekin: Neli Zaitegi.

KARMELO LEIZAOLAREN OROIMENA

Hementxe dugu Antonio Zabala, bere 102 urteekin, Karmelo Leizaola nor izan zen gogoratuz.

15 de Abril 80 aniversario

El martes 15 de abril se cumplen los 80 años desde la inauguración de la Escuela Vasca Plazakoetxeko Etxebarria.
Os animamos a todos los galdakoztarrak a participar en:

• el recuerdo que vamos a dedicar a Monika Lekunberri, andereño de esa ikastola, y a
• Karmelo Leizaola fundador de la misma, que tras fallecer en el año 1935 en un viaje por sudamerica, dió nombre a esa escuela vasca.

ACTOS 
Os invitamos a tomar parte en todos o alguno de los siguientes eventos:

• 18:00 Homenaje a la irakasle en el centenario de su nacimiento, en el lugar en que vivió, enseñó y tristemente murió en 1987. Participaran varios de sus alumnos y su sobrino Koldo. 
• 18:45 Recorrido festivo informativo por las calles del centro, informando e invitando de los actos del 80 aniversario
• 19:00 Video-forum de la película "Maestras de la República" con la presencia de una maestra conocedora de aquella época, en el rocódromo del Ganguren.

RECUERDOS DE LOS AÑOS 30
Antonio Zabala recuerda perfectamente quien era Karmelo Leizaola y su categoría como químico en la Fábrica de Explosivos de Galdakao (La Dinamita)

Buenos recuerdos de la Ikastola

Los alumnos de la Ikastola Karmelo Leizaola de Galdakao comparten con la andereño Itziar los buenos recuerdos que tienen de los años 30

Escuela Antipatriotica

Sr. Dn. Jenaro Lecumberri:

Muy Sr. mio y amigo:

Su Señora Esposa en compañía de su Hija se han presentado ante mi en suplica de un certificado Social-Político para que pueda dedicarse a la enseñanza su Hija;

Por informes adquiridos, y muy a mi pesar mio resulta imposible hacerlo pues aparte de haber ejercido en una Escuela Antipatriotica resulta ser que tuvo cargo de Secretaria de Emacumes y trabajar las elecciones en contra de las Derechas;

Siento mucho no poder hacerle complacer en esta ocasion y en espera de ocasion mas propicia se reitera su afectísimo S.S.

El euskera en Galdakao

En los años 30 el euskera en Galdakao se usaba, en algunos barrios y en familias concretas, pero no de forma generalizada en todo el pueblo de Galdakao.
Así nos lo cuentan estos alumnos de la ikastola Karmelo Leizaola, fundada en el año 1934, cuya irakasle fue Monika Lekunberri.

Recuerdos de la Ikastola Karmelo Leizola

Itziar Barrenetxea andreño fundadora en 1966 de la Ikatola Eguzkibegi (entonces llamada Cooperativa Santa Maria) recuer5da con los alumnos de Monika Lekunberri los comienzos de la Ikastola Karmelo Leizaola en la decada del los 30.

Karmelo Leizaola Ikastola

Karmelo Leizaola Sanchez Donostian jaio zen 1901eko Maitzan. Ikasketak Lekarozen (Nafarroan) egin zituen, nota onak ateraz gainera: 16 urterekin 7 matrikula lortu zituen. Ondoren kimika ikasketak egin zituen Jesuitek sortutako Sarria Kimika Institutuan, kimikoa bihurtuz.
Ikasketak amaitu baino lehen, Galdakaoko Dinamitan hasi zen behar egiten, baina ikasketa gehiago burutu zituen, kimika amaitu ondoren:

• 1924an Zaragozako Unibertsitatean  Zientziak egin zituen eta 
• 1929an Madrilen Farmazia lizentziatura

Gizon fina zen dudarik barik: hainbat esperimentu egin zituen, hitzaldiak emanez eta idazkiak argitaratuz adibidez "Anales de la S. E. de Físika y Química" aldizkarian.
Baina Euskera bera ere maite zuen Karmelok, eta Galdakaon bizi zela, Euskeraren Adiskideak elkartea sortu zuen.
Baina zoritxarrez, 1935 urtean, Hegoamerikatik propagandarako bidai bat egiten ari zela, gaixotu eta abenduaren 15ean hil egin zen; 35 urte baino ez zituen Karmelok.

MONIKA LEKUNBERRI

Monika Lekunberri Galdakaoko irakasle bat izan zen, 1910eko Maiatzaren 19an jaioa. Aita Jenaro Lekunberri, Dimanitako lantegiko postaria zen; lantegi horretan bertan Karmelo Leizaola kimikoak lan egiten zuen.
Donostiako kimikari horrek ostatu hartu zuen Jenaroren etxean eta aukera izan zuen Monika Lelunberri ezagutzeko, eta euskararekiko zaletasuna kontagiatzeko.
Monikak Maistr ikasi zuen Bilboko irakasle eskolan, 1926tik 1930erarte: urte horretan titulua lortu zuenean Euzkadi egunkarian atera zuten erreferentzia, ohore handi bat bezala.

1934ko Apirilaren 15ean "Escuelas Vascas" zeritzon mugimenduaren barruan, Galdakaon sortu zuten ikastola bat, umeei euskara irakasteko asmoarekin. Hasieran Plazakoetxeko Etxebarria deitu bazioten ere, 1935ean sortzailea Hegoamerikan hil ondoren, bere izena eman zioten ikastolari "Karmelo Leizaola euzko ikastola".
1936ko udan Galdakaoko Udalaren beka bati esker, Donostian egon zen Eusko Ikaskuntzaren ikastaro batera, Gerra ZIbila altxatu zenean; Iparraldera ihes eginda lortu zuen Galdakaora buletatzea.
Irakasle bezala jarraitu zuen lanean, 1937ko udaberrian Iparraldeko frontean bonbardaketak gogortu ziren arte.
Diktadura garaian debekua jaso zuen irakaskuntzan aritzeko, eta hasieran etxerik etxe, eta ondoren bere etxean kalse partikularrak ematen.